ناخنک چشم چیست و علائم آن از نظر سایت جراحا:
- ناخنک چشم ضایعه‌ای مثلثی است که از ملتحمه بر روی قرنیه کشیده می‌شود.
- ناخنک گاهی دچار التهاب شده و سوزش، خارش و اشک چشم را ایجاد می‌کند.
- ناخنک‌های ریزتر به علت تغییر فرم قرنیه موجب بروز آستیگماتیسم می‌شود.
- قرارگرفتن در معرض نور خورشید شایع‌ترین علل ناخنک است.
- علائم آن شامل: خارش، قرمزی چشم، تاری دید و دوبینی می‌باشد.
ناخنک چشم، که به نام پتریژیوم نیز شناخته می‌شود، ضایعه‌ای غیرطبیعی است که به تدریج بر روی سطح چشم رشد کرده و منجر به ناراحتی و مشکلات بینایی می‌شود. ما در این مقاله از سایت جراحا به بررسی جامع علل بروز ناخنک، علائم و نشانه‌های آن و روش‌های مؤثر درمان خواهیم پرداخت. همچنین، نکات کلیدی برای پیشگیری و مراقبت از چشم‌ها را بررسی خواهیم کرد تا به شما در شناسایی زودهنگام و مدیریت صحیح ناخنک چشم کمک کنیم.
ناخنک چشم چیست؟
ناخنک چشم یک ضایعه غیر سرطانی است که به شکل مثلثی یا بال مانند روی ملتحمه، یعنی غشای نازکی که سطح سفید چشم (صلبیه) را پوشش می‌دهد، ظاهر می‌شود. این رشد معمولاً از گوشه داخلی چشم شروع می‌شود و به تدریج به سمت قرنیه، یعنی بخش شفاف جلوی چشم، گسترش می‌یابد. اگرچه ناخنک معمولاً بدون درد است، اما می‌تواند منجر به احساس ناراحتی، قرمزی و در موارد پیشرفته‌تر، مشکلات بینایی شود.
ناخنک چشم در بسیاری از افراد به آرامی رشد می‌کند و ممکن است تا مدت‌ها هیچ علائمی ایجاد نکند؛ اما با پیشرفت بیماری، این ضایعه می‌تواند منجر به التهاب، تحریک مداوم و حتی تغییر شکل قرنیه شود که نهایتاً ممکن است بینایی را تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص به موقع و اقدامات پیشگیرانه از پیشرفت این بیماری جلوگیری می کند.
برخی از علائم و راه‌های درمان ناخنک چشم به شرح زیر است:
| علائم ناخنک چشم | راه‌های درمان ناخنک چشم |
| ⭐قرمزی و التهاب | قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده |
| ✅خارش و احساس جسم خارجی | قطره‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی |
| ❤️تاری دید | قطره‌های استروئیدی |
| ⭐گسترش به سمت قرنیه | انجام عمل جراحی |
نکات مهم در مورد ناخنک چشم
ناخنک چشم باعث بروز مشکلات مختلفی می‌شود و آگاهی از نکات مهم در مورد آن به مدیریت و پیشگیری کمک می‌کند. در ادامه، نکات مهمی درباره ناخنک چشم به شما ارائه می‌دهیم:
- ارتباط با نور خورشید: قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) خورشید یکی از عوامل اصلی ایجاد ناخنک چشم است. استفاده از عینک آفتابی با فیلتر UV و کلاه‌های لبه‌دار باعث کاهش خطر بروز این بیماری می‌شود.
- پیشرفت تدریجی: این بیماری معمولاً به آرامی رشد می‌کند و ممکن است در مراحل اولیه علائم خاصی نداشته باشد، اما با گذشت زمان به سمت قرنیه گسترش و مشکلات بینایی ایجاد می‌کند.
- علائم اولیه: علائمی مانند قرمزی، تحریک، خارش و احساس جسم خارجی در چشم از نشانه‌های اولیه ناخنک هستند. این علائم ممکن است به تدریج شدت پیدا کنند و نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند.
- عوامل محیطی: زندگی در مناطق گرم و خشک یا کار در محیط‌هایی که باد شدید، گردوغبار یا مواد شیمیایی وجود دارند، احتمال بروز ناخنک را افزایش می‌دهد.
- عوارض احتمالی: در صورت رشد بیش از حد، ناخنک ممکن است منجر به آستیگماتیسم یا حتی کاهش وضوح بینایی شود. این عوارض معمولاً در صورتی رخ می‌دهند که ضایعه به سمت مرکز قرنیه حرکت کند.
- تشخیص و نظارت: تشخیص ناخنک معمولاً از طریق معاینه بالینی توسط پزشک انجام می‌شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است برای نظارت بر پیشرفت ضایعه، نیاز به پیگیری‌های دوره‌ای داشته باشد.
- اهمیت مراقبت: در مراحل اولیه، استفاده از قطره‌های مرطوب‌کننده و محافظت از چشم‌ها در برابر تحریکات محیطی می‌تواند به کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.
علت ناخنک چشم
علت اصلی بروز ناخنک چشم هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای بیماری ناخنک چشم است. اشعه UV به لایه‌های بیرونی چشم آسیب می‌رساند و باعث تحریک و التهاب مزمن می‌شود که می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی بافت در سطح چشم گردد.
علاوه بر اشعه ماورا بنفش، عوامل محیطی دیگری نیز می‌توانند در بروز ناخنک نقش داشته باشند. قرار گرفتن مداوم در معرض باد، گرد و غبار، و آلودگی‌های هوا می‌تواند باعث تحریک و خشکی چشم شود که این وضعیت نیز به توسعه ناخنک کمک می‌کند. این شرایط محیطی با ایجاد التهاب و تحریک مزمن در سطح چشم، زمینه را برای رشد این ضایعه فراهم می‌کنند.
عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند در حساسیت فرد به ناخنک نقش داشته باشند. به نظر می‌رسد برخی افراد به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی خاص، بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند. در مجموع، ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی به عنوان علل احتمالی ناخنک چشم شناخته می‌شوند، هرچند که اشعه ماورا بنفش از خورشید همچنان به عنوان عامل اصلی مورد تأکید قرار می‌گیرد.
علائم و نشانه‌های ابتلا به ناخنک چشم
علائم ناخنک چشم از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما برخی نشانه‌های عمومی و رایج وجود دارد که به شناسایی این وضعیت کمک می‌کند.
- قرمزی چشم: ناشی از التهاب و تحریک ملتحمه که ممکن است در اطراف ناخنک بیشتر دیده شود.
- خارش و سوزش: احساس خارش و سوزش مداوم، به خصوص در محیط‌های خشک یا پر گردوغبار
- احساس وجود جسم خارجی: حس ناخوشایند وجود یک جسم خارجی در چشم که معمولاً با پلک زدن بدتر می‌شود.
- خشکی چشم: کاهش رطوبت طبیعی چشم‌ها که منجر به خشکی و ناراحتی می‌شود.
- تاری دید: زمانی که ناخنک به سمت قرنیه پیشروی کرده و بر روی آن تأثیر می‌گذارد باعث کاهش وضوح دید می‌شود.
- رشد قابل مشاهده روی سطح چشم: به وضوح قابل مشاهده است و به طور معمول از گوشه داخلی چشم به سمت قرنیه حرکت می‌کند.
این علائم ممکن است به تدریج بدتر شوند و در صورت مشاهده هر یک از آن‌ها، مشورت با بهترین متخصص چشم پزشکی در ایران توصیه می‌شود.
“ناخنک رشد تهاجمی ندارد. سرطانی نیست و به بافت‌های اطراف هم گسترش پیدا نمی‌کند. اما می‌تواند به رشد خود در سطح چشم ادامه دهد. اگر به قرنیه (بخش شفاف که قسمت رنگی چشم را می‌پوشاند) برسد، ممکن است به بینایی شما آسیب بزند. در این صورت، ممکن است به جراحی برای برداشتن آن نیاز داشته باشید.”
A pterygium isn’t an invasive growth. It’s not” cancerous, and it won’t spread to other nearby tissues. But it can continue to grow across the surface of your eye. If it reaches your cornea (the clear part that covers the colored part), it can damage your vision. In this case, you might need surgery to remove it.“
(Cleveland Clinic 2022)
تشخیص ناخنک چشم
تشخیص ناخنک چشم به طور معمول توسط پزشک متخصص چشم انجام می‌شود و شامل چند مرحله است:
- معاینه فیزیکی چشم: پزشک با استفاده از یک چراغ که نوعی میکروسکوپ ویژه برای معاینه چشم است، چشم شما را بررسی می‌کند.
- ارزیابی علائم: پزشک از بیمار در مورد علائمی مانند قرمزی، تحریک، خارش، احساس جسم خارجی و تاری دید سؤال می‌پرسد. این اطلاعات به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کند.
- بررسی وسعت ضایعه: در موارد پیشرفته‌تر، پزشک ممکن است برای بررسی میزان گسترش ناخنک به سمت قرنیه و تأثیر آن بر بینایی، از تکنیک‌های تصویربرداری دقیق‌تر مانند عکس‌برداری از سطح قرنیه استفاده کند.
- آزمایش‌های تکمیلی (در صورت نیاز): در برخی موارد خاص، اگر پزشک به مشکلات دیگری مشکوک باشد یا بخواهد تأثیر ناخنک بر بینایی را به دقت ارزیابی کند.
راه‌های پیشگیری از ناخنک چشم
پیشگیری از ناخنک چشم از بروز یا پیشرفت این بیماری جلوگیری می‌کند، به‌ویژه در افرادی که در معرض عوامل خطرزا هستند. در ادامه، راه‌های پیشگیری از ناخنک چشم ارائه شده است:
- استفاده از عینک‌های آفتابی: یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری از ناخنک، استفاده از عینک‌های آفتابی با فیلتر UV است. این عینک‌ها از چشم در برابر اشعه ماورا بنفش محافظت کرده و احتمال بروز ناخنک را کاهش می‌دهند.
- استفاده از کلاه‌های لبه‌دار: در کنار عینک آفتابی، استفاده از کلاه‌های لبه‌دار می‌تواند میزان قرار گرفتن چشم در معرض اشعه UV را کاهش دهد و از آسیب‌های ناشی از نور خورشید به چشم جلوگیری کند.
- محافظت از چشم‌ها در برابر باد و گردوغبار: قرار گرفتن در معرض باد، گردوغبار و آلودگی‌های محیطی خطر بروز ناخنک را افزایش می‌دهد. استفاده از عینک‌های محافظ یا حتی ماسک‌های صورت در شرایط محیطی نامناسب می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.
- مرطوب نگه داشتن چشم‌ها: استفاده از قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده، به ویژه در محیط‌های خشک یا در شرایطی که فرد دچار خشکی چشم است از تحریک و التهاب که ممکن است به ناخنک منجر شود، جلوگیری می‌کند.
- اجتناب از استفاده طولانی‌مدت از لنزهای تماسی در شرایط نامناسب: استفاده طولانی‌مدت از لنزهای تماسی، به ویژه در محیط‌های خشک و گردوغبار، احتمال بروز این مشکل را افزایش می‌دهد. بهتر است در این شرایط از عینک استفاده شود.
راه‌های درمان ناخنک چشم
هدف اصلی درمان ناخنک چشم، کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت ضایعه است. در ادامه، راه‌های درمان ناخنک توضیحاتی داده‌ایم.
- استفاده از قطره‌های چشمی: در مراحل اولیه، قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده یا اشک مصنوعی برای کاهش خشکی و تحریک چشم تجویز می‌شوند. همچنین، قطره‌های ضدالتهاب مانند استروئیدهای موضعی می‌توانند به کاهش التهاب و قرمزی کمک کنند.
- محافظت از چشم: در صورتی که ناخنک در مراحل ابتدایی باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که چشم‌هایتان را در برابر نور خورشید و سایر عوامل محیطی محافظت کنید. این اقدام از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند.
- جراحی (Pterygium Excision): اگر این بیماری به طور قابل توجهی بینایی را تحت تأثیر قرار دهد یا باعث ناراحتی شدید شود، برای برداشتن توصیه به عمل جراحی می‌شود.
- پیوند بافت ملتحمه: در برخی موارد پس از برداشتن ناخنک، برای جلوگیری از عود مجدد، از پیوند بافت ملتحمه (بافت سالم از بخش دیگری از چشم) استفاده می‌شود.
- درمان با داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی: در مواردی که التهاب شدید است، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی را برای کنترل التهاب و درد تجویز کند.
- پرهیز از عوامل محرک: پس از درمان، اجتناب از عوامل محیطی محرک مانند گردوغبار، باد و نور مستقیم خورشید به جلوگیری از عود مجدد ناخنک کمک می‌کند.
توصیه می‌کنیم مقاله بهترین کلینیک چشم پزشکی در تهران را مطالعه کنید.
بهترین روش برای از بین بردن ناخنک چشم
بهترین راهکار برای از بین بردن ناخنک چشم، جراحی است که به عنوان Pterygium Excision شناخته می‌شود. این جراحی برای افرادی که ناخنک آن‌ها بینایی را تحت تأثیر قرار داده یا باعث ناراحتی شدید شده، توصیه می‌شود. در این روش، بافت غیرطبیعی از روی قرنیه برداشته می‌شود و اغلب پیوند بافت ملتحمه برای کاهش خطر عود استفاده می‌شود.
جراحی معمولاً زمانی انجام می‌شود که روش‌های غیرتهاجمی مانند قطره‌های چشمی و محافظت از چشم‌ها نتوانند علائم را کنترل کنند. این عمل تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و بهبودی پس از آن چندین هفته طول می‌کشد. پس از جراحی، محافظت از چشم‌ها در برابر نور خورشید برای جلوگیری از عود مجدد ضروری است.
بهترین قطره برای ناخنک چشم
برای مدیریت ناخنک چشم، پزشکان معمولاً از انواع مختلف قطره‌های چشمی استفاده می‌کنند که هر کدام به کاهش علائم و التهاب کمک می‌کنند. در اینجا بهترین قطره‌ها برای ناخنک چشم را تهیه کرده‌ایم:
- قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده (Artificial Tears): این قطره‌ها به کاهش خشکی و تحریک چشم کمک می‌کنند. قطره‌هایی مانند سستین و رفرش برای کاهش احساس ناراحتی و خشکی ناشی از ناخنک مفید هستند.
- قطره‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی: قطره‌های ضد التهاب برای کاهش التهاب و درد ناشی از ناخنک تجویز می‌شوند. این قطره‌ها به کاهش تورم و قرمزی کمک کرده و برای استفاده کوتاه‌مدت مناسب هستند.
- قطره‌های استروئیدی: در مواردی که التهاب شدید است، ممکن است قطره‌های استروئیدی تجویز کنند. این قطره‌ها قوی‌تر هستند و به طور موقت برای کاهش التهاب و جلوگیری از پیشرفت این بیماری استفاده می‌شوند.
آیا ناخنک چشم از بین می‌رود؟
ناخنک چشم در برخی موارد به طور کامل از بین می‌رود، اما این امر به شدت بیماری و روش‌های درمانی مورد استفاده بستگی دارد. در مراحل اولیه بیماری، معمولاً با استفاده از قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده و ضدالتهاب کنترل می‌شود و علائم آن بهبود می‌یابد. با این حال، اگر ناخنک به طور قابل توجهی رشد کرده و بر روی قرنیه تأثیر بگذارد، درمان‌های غیرجراحی معمولاً قادر به از بین بردن کامل آن نیستند و فقط علائم را کاهش می‌دهند.
برای درمان قطعی ناخنک، نیاز به جراحی است. در این روش، بافت غیرطبیعی برداشته می‌شود و در بسیاری از موارد، پیوند بافت ملتحمه برای جلوگیری از عود استفاده می‌شود. جراحی معمولاً مؤثر است و ناخنک را به طور کامل از بین می‌برد، اما امکان بازگشت آن نیز وجود دارد. با استفاده از تکنیک‌های جراحی پیشرفته و مراقبت‌های مناسب بعد از عمل، احتمال عود ناخنک کاهش می‌یابد.
کلام آخر
ناخنک چشم یکی از مشکلات شایع و مزمن چشمی است که می‌تواند به تدریج منجر به ناراحتی و اختلالات بینایی شود. علل اصلی این بیماری شامل قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید، گردوغبار و عوامل محیطی است. با شناخت علائم اولیه و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، از جمله جراحی در موارد شدید، می‌توان به بهبود وضعیت چشم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کرد. همچنین، رعایت مواردی مانند استفاده از عینک آفتابی و محافظت از چشم‌ها در برابر عوامل محیطی نقش مهمی در کاهش خطر بروز این بیماری دارد.
از شما خوانندگان عزیز بابت توجه و پیگیری به این مقاله تشکر می‌کنیم. امید است که اطلاعات ارائه‌شده به شما در درک بهتر و مدیریت مؤثر این بیماری کمک کند. در قسمت کامنت‌ها می‌توانید سوالات خود را طرح کنید
بله، در برخی موارد ناخنک ممکن است، پس از جراحی دوباره رشد کند. استفاده از روش‌های خاص در جراحی و پیگیری‌های منظم پس از عمل می‌تواند احتمال بازگشت را کاهش دهد.
خیر، ناخنک چشم مسری نیست و قابل انتقال از فردی به فرد دیگر نیست.
ناخنک معمولاً دردناک نیست، اما باعث احساس ناراحتی، خشکی یا سوزش در چشم می‌شود و در موارد پیشرفته، می‌تواند باعث تحریک چشم و حتی ایجاد زخم قرنیه شود.
