10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون❤️【سال1403】✅

پلاکت‌های خون نقش مهمی در حفظ سلامت و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن دارند. کاهش سطح پلاکت‌ها می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد؛ اما خوشبختانه با انتخاب بهترین مواد غذایی برای افزایش پلاکت خون می‌ توان به طور طبیعی این مشکل را مدیریت کرد. در این مقاله، در مورد نقش تغذیه در بهبود میزان پلاکت خون می‌پردازیم همچنین به بررسی موضوعاتی مثل 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون و مواد غذایی مضر برای پلاکت خون خواهیم پرداخت. تا انتها با ما باشید تا اطلاعات خوبی در مورد تاثیر تغذیه بر پلاکت خون به دست آورید.

علت پایین آمدن پلاکت خون

پایین آمدن میزان پلاکت خون ممکن است به خاطر دلایل مختلفی باشد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

• بیماری‌های خونی: کم‌خونی همولیتیک یک گروه از بیماری‌های خونی است که با نقص در تولید یا نابودی پلاکت‌ها مرتبط است. این بیماری‌ها ممکن است ناشی از عوامل وراثتی یا خود ایمنی باشد.
• نقص تولید: برخی از بیماری‌های خونی و نخاعی مانند: لوسمی (سرطان خون)، میلوفیبروز و پلاسموسیتوما می‌تواند به نخاع آسیب برساند و تولید پلاکت‌ها را کاهش دهد.
• داروها:داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند: ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به تنظیم سیستم لخته‌سازی خون و تثبیت پلاکت‌ها در عروق آسیب برسانند. این داروها باعث کاهش تعداد پلاکت‌ها می‌شود و خطر خونریزی را افزایش می‌دهد همچنین مصرف داروهای ضدپلاکتی به منظور پیشگیری از تشکیل لخته‌های خونی در عروق و پیشگیری از انسداد عروقی مانند: آسپرین باعث کاهش پلاکت خون می‌شود.
• تورم طحال: یکی از عواملی است که می‌تواند به کاهش تعداد پلاکت‌ها در خون منجر شود، تورم طحال است. طحال در قسمت چپ بالای شکم قرار دارد که باعث پالایش خون و تخریب سلول‌های قدیمی خونی می‌شود.

نقش تغذیه در بهبود میزان پلاکت خون

در واقع نقش تغذیه در بهبود میزان پلاکت خون (ترومبوسیتوپنی) بسیار حیاتی است. یکی از خوراکی‌های مؤثر در افزایش پلاکت خون، پاپایا است. پاپایا به‌ ویژه به دلیل وجود آنزیم‌های خاص و مواد مغذی فراوان، می‌تواند به بدن کمک کند تا تولید پلاکت‌های خون را افزایش و از این طریق به بهبود وضعیت ترومبوسیتوپنی کمک کند.

در کنار پاپایا، سایر مواد غذایی که حاوی ویتامین‌های ضروری برای تولید پلاکت‌ها هستند، نیز نقش کلیدی در بهبود ترومبوسیتوپنی دارند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C، ویتامین B12 و فولات، مانند مرکبات، اسفناج و گوشت‌های بدون چربی، می‌تواند به افزایش تولید پلاکت‌ها کمک کند. این ویتامین‌ها از طریق تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد مغز استخوان، نقش مهمی در مدیریت و کنترل ترومبوسیتوپنی ایفا می‌کنند.

تاثیر مواد غذایی بر سطح پلاکت خون امری غیرقابل انکار است. انتخاب مناسب و متعادل از مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات ضد التهابی، به طور قابل توجهی بر بهبود تولید و عملکرد پلاکت‌ها تاثیر می‌گذارد. مصرف منظم این مواد غذایی به ارتقاء سلامت عمومی کمک می‌کند و همچنین می‌تواند به تنظیم و بهبود سطح پلاکت خون کمک کند، به ویژه در افرادی که با مشکلات مربوط به پلاکت خون مواجه هستند. بررسی و انتخاب دقیق این غذاها نقش مهمی در مدیریت و بهبود وضعیت پلاکت‌ها ایفا می‌کند.

“در صدر فهرست میوه‌هایی که تعداد پلاکت‌ها را افزایش می‌دهند پاپایا قرار دارد، به‌ویژه عصاره برگ پاپایا. پاپایا دارای خواص ضد التهابی و فیتوکمیکال‌هایی مانند تانن‌ها و آلکالوئیدها است که به تشکیل سلول‌های خونی کمک می‌کند و تعداد پلاکت‌ها را افزایش می‌دهد.”

“Top on the list of ‘fruits to increase platelet count’ is Papaya, more specifically, Papaya leaf extract. Papaya has anti-inflammatory properties and phytoconstituents like tannins and alkaloids that aid in blood cell formation and increase the platelet count.”

منبع: (Ironwood Cancer & Research Centers, 2023)

10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون

مواد غذایی تاثیر زیادی بر بالا آمدن پلاکت خون دارند‌. در ادامه 10 ماده غذایی برای بالابردن پلاکت خون را به تفصیل برای شما شرح می‌دهیم.

گوشت قرمز: گوشت قرمز حاوی مقدار زیادی آهن است و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون است. این ماده معدنی به تولید سلول‌های خونی از جمله پلاکت‌ها، کمک می‌کند. آهن نقش مهمی در ساختار هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده اکسیژن) و میوگلوبین (پروتئین درون گلبول‌های قرمز خون) دارد.

ماهی: ماهی‌ها به عنوان منابع عالی از اسیدهای چرب امگا-3 شناخته می‌شوند و این اسیدهای چرب به افزایش تعداد پلاکت‌ها و انعقاد خون کمک می‌کنند. اسیدهای چرب امگا-3 می‌توانند به تثبیت پلاکت‌ها در عروق کمک کرده و از خونریزی جلوگیری کنند. ماهی‌هایی سردآبی مانند سالمون حاوی امگا-3 بالا هستند.

سبزیجات تازه: سبزیجات برگ سبز مانند کلم پیچ، اسفناج و مارچوبه به دلیل داشتن اسید فولیک، مواد غذایی غنی از پلاکت محسوب می‌شوند. فولات(اسید فولیک) نقش مهمی در مبارزه با کاهش پلاکت‌ها دارد. سبزیجات تازه مانند اسفناج و بروکلی حاوی آهن، اسید فولیک و ویتامین‌های مختلفی است که به افزایش تعداد پلاکت‌ها کمک می‌کند.

چغندر: چغندر یک سبزی ریشه‌دار حاوی آهن، اسید فولیک و ویتامین C است و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون می‌باشد. همچنین یک تصفیه‌کننده طبیعی خون محسوب می‌شود و به تحریک تولید گلبول های قرمز و پلاکت‌ها کمک می‌کند. نوشیدن آب چغندر می‌تواند به افزایش تعداد پلاکت کمک کند.

کیوی: کیوی علاوه بر این که منبع بسیار خوبی از ویتامین C است، منیع عالی از پتاسیم نیز است. این میوه می‌تواند تعداد پلاکت‌ها را افزایش دهد و در عین حال انرژی بدن را نیز تامین کند. همچنین به تثبیت پلاکت‌ها در عروق و جلوگیری از خونریزی کمک می‌کند.

انار: انار حاوی مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌های مختلفی است که به سلامتی عروق خونی و سیستم لخته‌سازی خون کمک می‌کند و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون است که به تثبیت پلاکت‌ها در عروق و جلوگیری از خونریزی کمک می‌کند.

تخم مرغ: تخم مرغ در گروه مواد غذایی مغذی قرار دارد به طوری که حاوی ویتامین A، اسیدفولیک، ویتامین B5، B12و B2، فسفر و سلنیوم ویتامین D و Eو K و کلسیم و زینک ایت؛ بنابراین غذای کاملی است که به پلاکت‌سازی خون کمک می‌کند و پزشکان مصرف آن را توصیه می‌کنند.

زنجبیل: زنجبیل به عنوان یک ماده ضد التهاب طبیعی استفاده می‌شود. مصرف زیاد زنجبیل باعث افزایش پلاکت‌های خون می‌شود؛ زیرا زنجبیل ماده‌ای است که به انعقاد خون کمک می‌کند؛ اما باید در مصرف آن دقت کرد؛ زیرا مصرف بیش از حد آن موجب افزایش تراکم پلاکت‌های خون و خطر ایجاد لخته‌های خونی (ترومبوز) را زیاد می‌کند. بنابراین در مورد مقدار مصرفی آن با بهترین دکتر تغذیه در ایران مشورت کنید.

شکلات تلخ: شکلات تلخ می‌تواند به افزایش تعداد پلاکت در خون کمک کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شکلات تلخ به بهبود سلامتی عروق خونی و تعداد پلاکت‌ها کمک می‌کند.

بادام و آجیل‌ها: بادام، فندق، و آجیل‌های دیگر حاوی مواد معدنی مانند: مس و زینک هستند که برای سلامتی لخته سازی خون و افزایش تعداد پلاکت‌ها مفیدند و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون است.

در جدول زیر مواد غذایی موثر در افزایش پلاکت خون را می‌توانید مطالعه کنید:

ویتامین‌هایی که باعث افزایش پلاکت خون می‌شود!

فولات: یکی از انواع ویتامین‌های گروه B که در سلامت سلول‌های خون نقش مهمی دارد، فولات است. این ماده ‌معمولا به صورت اسیدفولیک در خوراکی‌ها وجود‌ دارد؛ هر فرد بالغ به 400 میکرو گرم از این ماده غذایی نیاز دارد. این میزان برای زنان باردار حدود 600 میکروگرم است. غذاهای سرشار از فولات مانند: سبزیجات سبز با برگ پهن مثل اسفناج و کلم، جگر گاو، لوبیا چشم بلبلی، برنج، خمیر مایع و مخمرها، غلات و حبوبات و… است. لازم به ذکر است که از مصرف بیش از حد این مواد باید خودداری کنید؛ زیرا باعث اختلال در عملکرد ویتامین B12 می‌شود.

ویتامین B12: این ویتامین در ساختار گلبول قرمز خون به کار می‌رود و کمبود این ماده معدنی می‌تواند باعث کاهش پلاکت خون شود. هر فرد بالغ به طور روزانه به 2.4 میکرو گرم ویتامین B12 احتیاج دارد. همچنین زنان شیرده به 2.7 میکروگرم از این ماده احتیاج دارند. این ویتامین در اکثر غذاهای حیوانی مانند: جگر، گوشت مرغ، ماهی و گاو، تخم مرغ و… یافت می‌شود.

ویتامین C: ویتامین C در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش حیاتی دارد. این ویتامین در بهبود عملکرد پلاکت‌ها، جذب آهن و افزایش پلاکت خون بسیار مفید است. این ویتامین در بسیاری از مواد غذایی مانند: کلم بروکلی، کلم پیچ، مرکبات، کیوی، فلفل دلمه‌ای سبز و قرمز، توت فرنگی موجود است.

ویتامین D: این ویتامین در کارکرد صحیح استخوان و ماهیچه‌ها و دستگاه عصبی بدن نقش دارند. یکی از رایج‌ترین راه‌های تامین ویتامین D، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است؛ اما بسیاری افراد شرایط لازم برای قرار گرفتن در معرض نور خورشید را ندارند؛ مانند افرادی که در مناطق سردسیر زندگی می‌کنند اما با مصرف مواد غذایی مناسب می‌توانند این ویتامین را جذب کنند.

ویتامین K: این ویتامین برای انعقاد خون و سلامت استخوان‌ها مفید است. مصرف این ویتامین باعث افزایش پلاکت خون می‌شود و از خونریزی جلوگیری می‌کند. مردان و زنان 19 سال به بالا، روزانه به 90 تا 120 میکروگرم از این ویتامین نیاز دارند. این ویتامین در غذاهایی مانند: سبزیجات، کلم برگ، شلغم اسفناج، کلم بروکلی، سویا و کدو حلوایی یافت می‌‌شود.

آهن: مقدار آهن موجود در خون رابطه مستقیمی به کمیت و کیفیت پلاکت‌ها دارد. آهن موجود در خون افراد با توجه به سن و جنسیت متفاوت است. مردان 18 سال و زنان بالای 50 سال به 80 میلی گرم آهن نیاز دارند؛ در حالی که زنان بالای 18 تا 50 سال به 18 میلی گرم و زنان باردار بیش از 27 میلی گرم آهن نیاز دارند. آهن بدن با مصرف جگر، غلات و حبوبات غنی شده، لوبیا سفید و قرمز، عدس، شکلات تلخ و زیره تامین می‌شود.

چه مواد غذایی برای افرادی که دارای ترومبوسیتوپنی مضر است؟

در کنار مصرف مواد غذایی که باعث افزایش و بالا آمدن پلاکت خون می‌ شود برخی از مواد غذایی وجود دارد که باعث کاهش میزان پلاکت خون خواهد شد؛ که در ادامه برخی از آن ها را برای شما شرح می‌ دهیم:

• مواد غذایی اسیدی: در صورتی که در دهان خود آفت یا زخم دهان دارید، مصرف برخی مواد غذایی مانند آبغوره، آب لیمو می‌تواند این زخم‌ها را تشدید کند و باعث افزایش خونریزی شود.
• عدم مصرف مواد غذایی که باعث یبوست می‌ شوند: افراد باید از مصرف مواد غذایی که باعث یبوست می‌شود، جدا خودداری کنند؛ زیرا باعث خونریزی در قسمت انتهایی دستگاه گوارش می شود. همین خونریزی‌های کوچک موجب دفع خون از مدفوع و ایجاد کم‌خونی و کاهش پلاکت می شود.
• عدم مصرف نوشیدنی: از مصرف نوشیدنی‌هایی که دارای شیرین کننده مصنوعی هستند اکیدا خودداری کنید؛ همچنین آب ذغال اخته، الکل و…. را از رژیم غذایی خود حذف کنید زیرا باعث کاهش پلاکت خون می‌شود.

مطالعه مقاله بهترین دکتر تغذیه در تهران نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.

درمان فوری برای افزایش پلاکت خون

درمان فوری برای افزایش پلاکت خون معمولا امکان‌پذیر نیست، زیرا تولید و افزایش تعداد پلاکت‌ها در بدن نیازمند زمان است. پلاکت‌ها در مغز استخوان تولید و پس از ورود به جریان خون، نقش مهمی در لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی ایفا می‌کنند. اما این فرایند زمانی نیاز دارد تا تعداد پلاکت‌ ها به سطح مطلوب برسد. به همین دلیل، هیچ روش جادویی و آنی برای افزایش تعداد پلاکت‌ها به‌ طور طبیعی وجود ندارد.

با این حال، در شرایط حاد مانند خونریزی شدید یا کاهش خطرناک پلاکت‌ها، پزشکان ممکن است از روش‌هایی مانند تزریق پلاکت‌های آماده از طریق انتقال خون استفاده کنند. این روش می‌تواند به‌طور موقت تعداد پلاکت‌ ها را افزایش و از خطرات ناشی از کاهش پلاکت‌ها جلوگیری کند. این اقدام در مواقع اضطراری جان بیمار را نجات می‌دهد، اما نمی‌‌توان آن را به‌ عنوان راه‌ حلی پایدار و بلندمدت در نظر بگیرید

برای مدیریت طولانی‌ مدت ترومبوسیتوپنی، رعایت رژیم غذایی مناسب و مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد مغذی ضروری برای تولید پلاکت‌ها توصیه می‌شود. هرچند این روش‌ها زمان‌بر هستند و نتایج فوری ندارند، اما با پیگیری مستمر و تحت نظارت پزشک می‌توان به‌ تدریج تعداد پلاکت‌ها را بهبود بخشید و سلامت کلی بدن را حفظ کرد. هرگونه درمان باید با مشاوره پزشک و بر اساس وضعیت فردی بیمار انجام شود تا بهترین نتایج حاصل شود.

کدام ماده غذایی در افزایش پلاکت خون موثرتر است؟

برای تعیین بهترین ماده غذایی جهت افزایش پلاکت خون، می‌توان به نتایج مقالات علمی معتبر رجوع کرد. از بررسی‌های انجام شده، مشخص شده است که سبزیجات برگ‌ دار سبز، به ویژه سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم‌ پیچ به دلیل غنی بودن از ویتامین K، بیشترین تأثیر را در افزایش پلاکت خون دارند. ویتامین K نقش اساسی در فرآیند لخته‌سازی خون دارد و به تولید و نگهداری پلاکت‌ها کمک می‌کند. به عنوان مثال، مطالعه‌ ای منتشر شده در Journal of Nutrition نشان می‌دهد که مصرف منظم سبزیجات برگ‌ دار می‌تواند به طور قابل توجهی سطح پلاکت‌ها را افزایش دهد.

از سوی دیگر، پروتئین‌ های حیوانی مانند گوشت قرمز و مرغ به دلیل محتوای بالا از ویتامین B12 و آهن که برای تولید پلاکت‌ها ضروری هستند، نیز می‌توانند به افزایش پلاکت خون کمک کنند. با این حال، تأثیر آن‌ها ممکن است به اندازه ویتامین K در سبزیجات برگ‌دار نباشد. بر اساس تحقیقاتی که در American Journal of Clinical Nutrition منتشر شده، آهن و ویتامین B12 به طور غیرمستقیم بر تولید پلاکت‌ها تأثیر می‌گذارند، اما تأثیر مستقیم ویتامین K در این زمینه برجسته‌تر است.

میوه‌ها و پروتئین‌های گیاهی نیز به نوبه خود نقش دارند، اما تأثیر آن‌ها در مقایسه با سبزیجات برگ‌دار سبز کمتر برجسته است. به طور کلی، بر اساس مقالات علمی معتبر، سبزیجات برگ‌دار سبز، به ویژه به دلیل محتوای ویتامین K، به نظر می‌رسد که مؤثرترین ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون باشد.

کلام آخر

با گنجاندن برخی از مواد غذایی مانند سبزیجات برگ‌دار سبز، میوه‌های غنی از ویتامین C و پروتئین‌های حیوانی و گیاهی در رژیم روزانه و حفظ سبک زندگی سالم، می‌توان به بهبود سلامت خون و افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها دست یافت. توجه به تغذیه و انتخاب‌های آگاهانه غذایی، نه تنها به افزایش پلاکت‌های خون، بلکه به تقویت کلی سلامت شما نیز کمک می‌کند.

از شما بسیار سپاسگزاریم که تا پایان این مقاله از جراحا با ما همراه بودید. امیدواریم توانسته باشیم با معرفی 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون به بهبود سلامتی شما کمک کنیم. در صورت داشتن هر گونه سوال، می‌توانید سوالات خود را در قسمت کامنت‌ها مطرح کنید.