10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون 【سال1402】✅

ما در این مقاله 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون را به شما معرفی می‌کنیم. پلاکت خون، نقش مهمی در انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی دارد به خصوص در شرایطی که فرد در معرض خونریزی شدید قرار می‌گیرد وجود تعداد کافی پلاکت‌ جان بیمار را نجات می‌دهد. کمبود اسیدفولیک، آهن، مصرف زیاد الکل و شیمی درمانی و… باعث کاهش پلاکت خون می‌شود اما با تغذیه مناسب می‌توان پلاکت‌ها را در حد طبیعی و نرمال نگه داشت هم‌چنین با مصرف غذاهایی مانند: تخم مرغ، گوشت، انار و… شما می‌توانید با کاهش پلاکت خون مقابله کنید.

پلاکت خون چیست؟

پلاکت‌ها که سلول‌های بیضی شکل یا کروی بدون هسته هستند در مغز استخوان ساخته می‌شوند و وظیفه آن‌ها لخته کردن خون (انعقاد خون) است. اگر بریدگی در قسمتی از بدن ایجاد شود، پلاکت‌ها در محل زخم تجمع کرده و در آن محل به هم می‌چسبند و لایه پلاکتی را که همان لخته اولیه است، تشکیل می‌دهند تا خونریزی قطع شود در هر میکرو لیتر خون بین 150 تا 400 هزار پلاکت وجود دارد.

ایجاد لخته به عنوان پاسخ به آسیب و جلوگیری از خونریزی بیشتر می‌باشد. کاهش تعداد پلاکت‌ها موجب خونریزی غیرطبیعی می‌شود و ممکن است خونریزی معده، خونریزی از لثه، خونریزی از بینی یا خونریزی‌های دیگر را در افراد ایجاد کند. اگر تعداد پلاکت‌ها کاهش یابد در فرآیند لخته‌سازی خون اختلال ایجاد می‌شود و خطر افزایش لخته‌های خونی نامناسب (تشکیل لخته در عروق کوچک) وجود دارد که می‌تواند منجر به سکته قلبی یا سکته مغزی شود.

علت پایین آمدن پلاکت خون ابتلا به عفونت‌های ویروسی HIV( ویروس ایدز)، بارداری، بیماری‌های بدخیم مانند: سرطان غدد لنفاوی، سرطان مغز و استخوان، پرتو درمانی و مصرف بعضی از داروهای قلبی و شیمی درمانی هم‌چنبن مصرف الکل می‌باشد. اگر شخصی کمبود پلاکت خون داشته باشد عوارضی مانند: خونریزی از دستگاه گوارش، بینی، دهان، کبود شدگی پوست و تورم را خواهد داشت که باعث کاهش کیفیت زندگی فرد می‌شود.

10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون

گوشت قرمز: گوشت قرمز حاوی مقدار زیادی آهن است و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون می‌باشد. این ماده معدنی به تولید سلول‌های خونی از جمله پلاکت‌ها، کمک می‌کند. آهن نقش مهمی در ساختار هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده اکسیژن) و میوگلوبین (پروتئین درون گلبول‌های قرمز خون) دارد. بنابراین، مصرف گوشت قرمز به مقدار مناسب می‌تواند به افزایش تعداد پلاکت‌ها کمک کند با این حال، مصرف زیاد آهن می‌تواند به مشکلاتی مانند: چاقی زیاد، اختلالات گوارشی منجر شود، بنابراین آهن باید به مقدار لازم با‌توجه به نیاز‌های هر فرد مصرف شود.

ماهی: ماهی‌ها به عنوان منابع عالی از اسیدهای چرب امگا-3 شناخته می‌شوند و این اسیدهای چرب به افزایش تعداد پلاکت‌ها و انعقاد خون کمک می‌کنند. اسیدهای چرب امگا-3 می‌توانند به تثبیت پلاکت‌ها در عروق کمک کرده و از خونریزی جلوگیری کنند. ماهی‌هایی سردآبی مانند سالمون حاوی امگا-3 بالا هستند. مصرف ماهی‌هایی با امگا-3 بالا به عنوان بخشی از تغذیه متنوع و متعادل می‌تواند به بهبود سلامتی عمومی بدن کمک کند و ماهی یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون می‌باشد.

سبزیجات تازه: سبزیجات برگ سبز مانند کلم پیچ، اسفناج و مارچوبه به دلیل داشتن اسید فولیک، مواد غذایی غنی از پلاکت محسوب می‌شوند. فولات(اسید فولیک) نقش مهمی در مبارزه با کاهش پلاکت‌ها دارد. سبزیجات تازه مانند اسفناج و بروکلی حاوی آهن، اسید فولیک و ویتامین‌های مختلفی می‌باشد که به افزایش تعداد پلاکت‌ها کمک می‌کند. محققان بررسی کردند که بزرگسالانی که مبتلا به فشار خون بالا هستند و در معرض خطر سکته مغزی می‌باشند مصرف مکمل فولات خطر اولین سکته مغزی را تا 73 درصد برای آن‌ها کاهش می‌دهد.

چغندر: چغندر یک سبزی ریشه دار حاوی آهن، اسید فولیک و ویتامین C است و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون می‌باشد هم‌چنین یک تصفیه کننده طبیعی خون محسوب می‌شود و به تحریک تولید گلبول های قرمز و پلاکت‌ها کمک می کند. نوشیدن آب چغندر می تواند به افزایش تعداد پلاکت کمک کند.2 قاشق غذاخوری آب چغندر را با یک لیوان آب یا آب میوه مخلوط کنید تا از فواید چغندر بهره‌مند شوید. این مخلوط را دو بار در روز به مدت حداقل یک هفته بنوشید تا شاهد بهبود تعداد پلاکت‌ها باشید.

کیوی: کیوی علاوه بر این که منبع بسیار خوبی از ویتامین C است،منیع عالی از پتاسیم نیز است. این میوه می‌تواند تعداد پلاکت‌ها را افزایش دهد و در عین حال انرژی بدن را نیز تامین کند هم‌چنین به تثبیت پلاکت‌ها در عروق و جلوگیری از خونریزی کمک می‌کند.

انار: انار حاوی مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌های مختلفی است که به سلامتی عروق خونی و سیستم لخته‌سازی خون کمک می‌کند و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون می‌باشد که به تثبیت پلاکت‌ها در عروق و جلوگیری از خونریزی کمک می‌کند و حاوی مواد مغذی مهمی مانند: ویتامین C، ویتامین K، فیبر و پلی‌فنل‌های آنتوسیانین می‌باشد که به بهبود سلامتی عروق خونی و کاهش خطر خونریزی کمک می‌کند.

تخم مرغ: تخم مرغ در گروه مواد غذایی مغذی قرار دارد به طوری که حاوی ویتامین A، اسیدفولیک، ویتامین B5، B12و B2، فسفر و سلنیوم ویتامین D و Eو K و کلسیم و زینک می‌باشد بنابراین غذای کاملی است که به پلاکت‌سازی خون کمک می‌کند و پزشکان مصرف آن را توصیه می‌کنند زیرا HDL یعنی کلسترول خوب را در صورتی که روزانه دو عدد تخم مرغ به مدت 6 هفته مصرف شود به میزان 10 درصد افزایش می‌دهد.

زنجبیل: زنجبیل به عنوان یک ماده ضد التهاب طبیعی استفاده می‌شود مصرف زیاد زنجبیل باعث افزایش پلاکت‌های خون می‌شود زیرا زنجبیل ماده‌ای است که به انعقاد خون کمک می‌کند اما باید در مصرف آن دقت کرد زیرا مصرف بیش از حد آن موجب افزایش تراکم پلاکت‌های خون شده و خطر ایجاد لخته‌های خونی (ترومبوز) را زیاد می‌کند بنابراین در مورد مقدار مصرفی آن با بهترین دکتر تغذیه در تهران مشورت کنید.

شکلات تلخ: شکلات تلخ می‌تواند به افزایش تعداد پلاکت در خون کمک کند. این اثر به مقدار زیاد کاکائو و مواد موجود در شکلات تلخ، مانند فلاونول‌ها(یک نوع آنتی‌اکسیدان)، نسبت داده می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شکلات تلخ به بهبود سلامتی عروق خونی و تعداد پلاکت‌ها کمک می‌کند.هم‌چنین، کاکائو حاوی مواد معدنی مانند منیزیم و مس است که می‌تواند به لخته‌سازی خون کمک کند با این حال باید به اندازه مصرف شود زیرا شکلات تلخ نیز حاوی چربی و کالری است. مصرف بیش از حد شکلات تلخ می‌تواند منجر به افزایش وزن یا مشکلات دیگر شود.

بادام و آجیل‌ها: بادام، فندق، و آجیل‌های دیگر حاوی مواد معدنی مانند: مس و زینک هستند که برای سلامتی لخته سازی خون و افزایش تعداد پلاکت‌ها مفیدند و یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون می‌باشد.

علت پایین آمدن پلاکت خون

بیماری‌های خونی: کم‌خونی همولیتیک یک گروه از بیماری‌های خونی است که با نقص در تولید یا نابودی پلاکت‌ها مرتبط می‌باشد. این بیماری‌ها ممکن است ناشی از عوامل وراثتی یا خود ایمنی باشد.

نقص تولید: برخی از بیماری‌های خونی و نخاعی مانند: لوسمی (سرطان خون)، میلوفیبروز و پلاسموسیتوما می‌تواند به نخاع آسیب برساند و تولید پلاکت‌ها را کاهش دهد.

داروها:داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند: ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به تنظیم سیستم لخته‌سازی خون و تثبیت پلاکت‌ها در عروق آسیب برسانند. این داروها باعث کاهش تعداد پلاکت‌ها می‌شود و خطر خونریزی را افزایش می‌دهد هم‌چنین مصرف داروهای ضدپلاکتی به منظور پیشگیری از تشکیل لخته‌های خونی در عروق و پیشگیری از انسداد عروقی مانند: آسپرین باعث کاهش پلاکت خون می‌شود.

تورم طحال: یکی از عواملی است که می‌تواند به کاهش تعداد پلاکت‌ها در خون منجر شود، تورم طحال است. طحال در قسمت چپ بالای شکم قرار دارد که باعث پالایش خون و تخریب سلول‌های قدیمی خونی می‌شود اگر طحال به دلیل بیماری‌هایی مانند سیروز کبد یا برخی اختلالات خونی بزرگ شود پلاکت‌ها تخریب می‌شوند هم‌چنین بیماری‌های کبدی، بیماری‌های خونی، عفونت‌ها و غیره موجب کاهش پلاکت‌ها می‌شود.

ویتامین‌هایی که باعث افزایش پلاکت خون می‌شود

فولات: یکی از انواع ویتامین‌های گروه B که در سلامت سلول‌های خون نقش مهمی دارد، فولات است. این ماده ‌معمولا به صورت اسیدفولیک در خوراکی‌ها وجود‌ دارد هر فرد بالغ به 400 میکرو گرم از این ماده غذایی نیاز دارد. این میزان برای زنان باردار حدود 600 میکروگرم است. غذاهای سرشار از فولات مانند: سبزیجات سبز با برگ پهن مثل اسفناج و کلم، جگر گاو، لوبیا چشم بلبلی، برنج، خمیر مایع و مخمرها، غلات و حبوبات و… می‌باشد. لازم به ذکر است که از مصرف بیش از حد این مواد باید خودداری کنید زیرا باعث اختلال در عملکرد ویتامین B12 می‌شود.

ویتامین B12: این ویتامین در ساختار گلبول قرمز خون به کار می‌رود و کمبود این ماده معدنی می‌تواند باعث کاهش پلاکت خون شود. هر فرد بالغ به طور روزانه به 2.4 میکرو گرم ویتامین B12 احتیاج دارد هم‌چنین زنان شیرده به 2.7 میکروگرم از این ماده احتیاج دارند. این ویتامین در اکثر غذاهای حیوانی مانند: جگر، گوشت مرغ، ماهی و گاو، تخم مرغ و… یافت می‌شود. لبنیات نیز سرشار از ویتامین B12 می‌باشد اما مصرف شیر گاو ممکن است باعث اختلال در تولید پلاکت خون شود.

ویتامین C: ویتامین C در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش حیاتی دارد. این ویتامین در بهبود عملکرد پلاکت‌ها، جذب آهن و افزایش پلاکت خون بسیار مفید می‌باشد. این ویتامین در بسیاری از مواد غذایی مانند: کلم بروکلی، کلم پیچ، مرکبات، کیوی، فلفل دلمه‌ای سبز و قرمز، توت فرنگی موجود است. هر کدام از این مواد غذایی می‌تواند یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون باشد از آن جایی که گرما باعث از بین رفتن ویتامین C می‌شود بهتر است که این مواد غذایی را به صورت خام مصرف کنید.

ویتامین D: این ویتامین در کارکرد صحیح استخوان و ماهیچه‌ها و دستگاه عصبی بدن نقش دارند. یکی از رایج‌ترین راه‌های تامین ویتامین D، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است اما بسیاری افراد شرایط لازم برای قرار گرفتن در معرض نور خورشید را ندارند مانند افرادی که در مناطق سردسیر زندگی می‌کنند اما با مصرف مواد غذایی مناسب مانند: مصرف زرده تخم مرغ، ماهی‌های چرب مانند سالمون و تن، روغن جگر ماهی و ماست غنی شده، غلات و حبوبات غنی شده، شیر سویا، قارچ می توانند این ویتامین را جذب کنند.

ویتامین K: این ویتامین برای انعقاد خون و سلامت استخوان‌ها مفید می‌باشد. مصرف این ویتامین باعث افزایش پلاکت خون می‌شود و از خونریزی جلوگیری می‌کند. مردان و زنان 19 سال به بالا، روزانه به 90 تا 120 میکروگرم از این ویتامین نیاز دارند. این ویتامین در غذاهایی مانند: سبزیجات کلم برگ،شلغم اسفناج، کلم بروکلی، سویا و کدو حلوایی یافت می‌‌شود و هرکدام از این غذا‌ها می تواند یکی از 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون باشد.

آهن: مقدار آهن موجود در خون رابطه مستقیمی به کمیت و کیفیت پلاکت‌ها دارد. آهن موجود در خون افراد با توجه به سن و جنسیت متفاوت است. مردان 18 سال و زنان بالای 50 سال به 80 میلی گرم آهن نیاز دارند در حالی که زنان بالای 18 تا 50 سال به 18 میلی گرم و زنان باردار بیش از 27 میلی گرم آهن نیاز دارند. آهن بدن با مصرف جگر، غلات و حبوبات غنی شده، لوبیا سفید و قرمز، عدس، شکلات تلخ و زیره تامین می‌شود اما پروتئین سویا میزان جذب آهن را کاهش می دهد و بهتر است همراه با گوشت یا مواد غذایی حاوی ویتامین C مصرف شود هم‌چنین مصرف غذاهایی که حاوی ویتامین D هستند جذب آهن را کاهش می‌دهند.

مواد غذایی مضر برای افرادی که پلاکت پایینی دارند

• عدم خوردن غذاهای تیز: این نوع غذاها باعث خونریزی در قسمت‌های مختلف دستگاه گوارش و دهان می‌شود و فردی که کمبود پلاکت دارد ممکن است در هنگام هضم این نوع غذاها به علت خونریزی دچار مشکل شود. این غذاها شامل: نان‌های خشک، انواع مواد غذایی کرانچی و ترد، شکاندن مغزها با دهان، گوشت‌های با استخوان و… می‌باشد.
• مواد غذایی اسیدی: در صورتی که در دهان خود آفت یا زخم دهان دارید، مصرف برخی مواد غذایی مانند آبغوره، آب لیمو می‌تواند این زخم‌ها را تشدید کند و باعث افزایش خونریزی شود.
• عدم مصرف مواد غذایی که باعث یبوست می‌شوند: افراد باید از مصرف مواد غذایی که باعث یبوست می‌شود، جدا خودداری کنند زیرا باعث خونریزی در قسمت انتهایی دستگاه گوارش شده همین خونریزی‌های کوچک موجب دفع خون از مدفوع و ایجاد کم خونی و کاهش پلاکت شود.
• عدم مصرف نوشیدنی: از مصرف نوشیدنی‌هایی که دارای شیرین کننده مصنوعی هستند اکیدا خودداری کنید هم‌چنین آب ذغال اخته، الکل و…. را از رژیم غذایی خود حذف کنید زیرا باعث کاهش پلاکت خون می‌شود.

کلام آخر

شما می‌توانید با مصرف 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون مانع از دست رفتن گلبول‌های قرمز و خونریزی شدید در بدنتان شوید. پلاکت‌ها دارای آنزیم‌هایی هستند که موجب انعقاد خون می‌شود و در واقع وظیفه آن‌ها جلوگیری از خروج گلبول قرمز از خون است کمبود پلاکت علاوه بر ایجاد علائم پوستی و خستگی در مواقع خونریزی خطرساز نیز می‌باشد. شما می‌توانید با تغذیه مناسب تعداد پلاکت خون خود را تنظیم کرده و زندگی طبیعی و سالمی را تجربه کنید.

از شما بسیار سپاسگزاریم که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید. امیدواریم توانسته باشیم با معرفی 10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون به بهبود سلامتی شما کمک کرده باشیم و مطالب ذکر شده برای شما مفید واقع شده باشد در صورت داشتن هرگونه انتقاد و پیشنهاد، می‌توانید از طریق سایت جراحا با ما درمیان بگذارید.